همایش بین‌المللی گفتگوی تمدن‌ها، تکامل ملت‌های اسلامی با همکاری دانشگاه بصره عراق و دانشگاه فردوسی مشهد در روز دوشنبه 9 خردادماه 1401 و با حضور حدوو ۸۰ استاد برجسته از دانشگاه‌های عراق و دیگر کشورهای عربی در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد.
در ابتدای این مراسم دکتر احسان قبول، مدیر همکاری‌های علمی و بین المللی و امور دانشجویان غیر ایرانی، ضمن خوشامدگویی به مهمانان همایش دانشگاه‌های عراق با اشاره به پیشینه روابط تمدنی، زبانی و فرهنگی میان ایران و عراق گفت: «سابقه روابط فرهنگی دو کشور به قبل از اسلام و شهر حیره باز می‌گردد و کتاب‌هایی از جمله کتاب آذرتاش آذرنوش به این روابط اشاره کرده است». وی با توجه به 50 درصد کلمات مشترک میان زبان فارسی و عربی، ادبیات فارسی و عربی را مانند دو خواهر دانست که ممکن نیست از هم جدا شوند. دکتر قبول با توجه به سابقه فرهنگی نظامیه‌های بغداد افزود: متفکران، شاعران و فلاسفه بزرگی چون خیام و سعدی تحت تاثیر این نظامیه‌ها به رشد و بالندگی رسیدند و تاریخ ثابت کرده است هرگاه دو فرهنگ و تمدن ایران و عراق به هم نزدیک شده‌اند تمدن اسلامی به اوج و شکوه خود رسیده است. وی با توجه به اینکه بیش از 1300 دانشجوی عراقی در دانشگاه فردوسی مشهد در حال تحصیل هستند ابراز امیدواری کرد، این همایش بستر مناسبی برای برقراری روابط علمی میان استادان دانشگاه‌های ایران و استادان کشورهای عربی فراهم آورد.
سپس دکتر ماجد الاسدی، رئیس مرکز الفارس عراق، ضمن ابراز خرسندی از حضور در این همایش و تشکر و قدردانی از برگزارکنندگان این همایش بر اهمیت علوم انسانی و شاخه‌های گوناگون در روابط بنیادین میان دانشگاه‌های دو کشور تاکید کرد. وی افزود از طریق این گونه برنامه‌ها تلاش بر این است که روابط و مناسبات میان دانشگاه‌های ایران و عراق افزایش یابد.
در ادامه این همایش آقای عابدی، سرکنسول ایران در بصره برگزاری این گونه برنامه‌ها را لازمه توسعه روابط میان ملت‌های مسلمان دانست که این اجتماعات علمی می‌تواند راهکارهای مناسبی برای حل مشکلات و اختلافات فراهم آورد. وی ضمن تاکید بر مشترکات میان دو کشور ایران و عراق آن را فرصتی برشمرد تا ازطریق مناسبات علمی بتوان مشکلات را حل کرد. ایشان افزود: هر روز بیش از 4 هزار ویزا از نمایندگی بصره صادر می شود و ابراز امیدواری کرد با حذف ویزای زمینی بتوان روابط میان دانشگاه های ایران و عراق را بیش از پیش گسترش داد.
سخنران دیگر مراسم افتتاحیه، آقای عبدالکریم، سرکنسول عراق در مشهد، ضمن تشکر و قدردانی از برگزارکنندگان این همایش، و با توجه به ظرفیت‌ها و امکانات شهر مشهد و شباهت‌های فرهنگی و تمدنی میان بصره و مشهد ابراز امیدواری کرد تعاملات و مناسبات میان دو کشور افزایش یابد. وی آمادگی آن سرکنسولگری را برای هر گونه خدمت در این راه بیان داشت.
سخنران پایانی افتتاحیه دکتر محمد طرطر از عراق بود که در خصوص تلاش بر برقراری صلح و روابط و مناسبات میان کشورهای اسلامی توضیحاتی ارانه کرد. اهدای لوح همایش به روساو رایزن فرهنگی ایران و عراق، بخش پایانی برنامه‌های افتتاحیه همایش بین المللی گفتگوی تمدن ها تکامل ملت‌های اسلامی بود.
این همایش در روز چهارشنبه 11 خردادماه 1401 در دانشگاه فردوسی مشهد با سخنرانی حدود 100 استاد از دانشگاه‌های عراق و دیگر کشورهای عربی به پایان رسید.
